Con người trong chốn nhân sinh, ai cũng có cảm xúc từ vui buồn đến phiền não, đau khổ, từ yêu thương đến ghét bỏ thù hận, từ bao dung đến vị kỷ. Nếu không biết cách dung hòa và kiểm soát, chúng ta dễ trở thành nạn nhân của nó. Ở bài viết này, chúng tôi giúp bạn hiểu rõ hỉ nộ ái ố là gì, cách dung hòa hỉ nộ ái ố để có cuộc sống vui vẻ, tích cực hơn.
1. Hỉ nộ ái ố là gì?
Hỉ nộ ái ố là những từ dùng để miêu tả cảm xúc khó kiếm chế của con người, những cảm xúc mà con người mỗi chúng ta ai cũng trải qua một lần trong đời.
1.1 Hỉ nộ ái ố theo quan niệm của đạo Phật
Trong giáo lý Phật giáo, 7 trạng thái cảm xúc thường thấy còn gọi là thất tình lục dục của con người bao gồm: vui mừng, tức giận, đau buồn, sợ hãi, yêu thích, ghét và ham muốn. Vậy hỉ nộ ái ố là gì? – Hỉ (hỷ) là mừng, vui mừng
– Nộ chỉ sự tức giận, phẫn nộ
– Ái là yêu, thích
– Ố là ghét bỏ, căm ghét
Hỷ – Nộ – Ái – Ố là những cảm xúc của con người
Hỉ nộ ái ố là cụm từ thường được nhắc đến với mục đích nhắc nhở mỗi chúng ta cần biết cách cân bằng cảm xúc của chính mình để hướng tới cuộc sống tích cực, an lạc hơn. Bởi các trạng thái cảm xúc thái quá thường gây hại cho tinh thần, là gốc rễ của những ý nghĩ, việc làm sai trái dẫn tới khổ đau, phiền muộn.
1.2 Luận giải ý nghĩa đầy đủ của hỉ nộ ái ố
Hỉ nộ ái ố là từ Hán Việt, mang ý nghĩa cụ thể hơn và cũng có nét tương đồng với đạo Phật về mặt thông điệp muốn truyền tải.
- Hỉ là gì?
Trong hỉ nộ ái ố, hỉ là khái niệm chỉ trạng thái cảm xúc vui mừng, hân hoan khi có được, đạt được một điều gì đó hay một việc gì đó hoàn thành theo đúng mong muốn, mục tiêu đề ra. Sự vui mừng được bộc lộ rõ ràng qua từng ánh mắt, nụ cười, nét mặt, hành động, lời nói.
- Nộ là gì?
Theo từ điển Hán Việt, nộ có nghĩa là cơn thịnh nộ. Như vậy, nộ trong hỉ nộ ái ố là khái niệm chỉ sự tức giận, bất mãn theo nghĩa tiêu cực, có phần vô lý của con người.
Tự soi xét lại chính mình, bạn có thấy đôi khi thậm chí là đã rất nhiều lần bạn rơi vào tình huống “giận quá mất khôn” chưa? Ví dụ khi người khác nói về bạn (có thể sai hoặc đúng) nhưng không hợp ý nên bạn rất tức giận, nóng nảy và buông ra những lời khó nghe, cực đoan.
Nộ – Cơn thịnh nộ, sự tức giận
- Ái là gì?
Ái là yêu, thích, thương. Ái trong hỷ nộ ái ố có nghĩa là tình cảm, sự yêu thích quá mức tới độ si mê, bất chấp của một người dành cho một người nào đó, việc nào đó.
Ví dụ như khi bạn quá yêu một cô gái thì tất thảy những gì của cô ấy đều khiến bạn si mê, tâm trí của bạn luôn nghĩ tới cô ấy.
- Ố là gì?
Trong từ điển Hán Việt, ý nghĩa đầy đủ của từ ố là sự đố kỵ, ganh ghét đến mức thù hằn. Như vậy, ố trong hỉ nộ ái ố tức là sự chán ghét, khó chịu, ghét bỏ của một người khi không thích một người khác. Cần nhấn mạnh rằng, sự ghét này xuất phát từ cái “ta”, mang ý niệm vị kỷ.
Nói tóm lại, hỉ nộ ái ố là trạng thái cảm xúc thường thấy ở con người. Khi được thể hiện bình thường nó không gây hại nhưng khi vượt ngoài tầm kiểm soát, nó sẽ gây hại, là trạng thái rất có hại cho tinh thần.
Cân bằng và dung hòa hỉ nộ ái ố để có cuộc sống tích cực hơn
2. Hỉ nộ ái ố ảnh hưởng tới mỗi chúng ta như thế nào?
Xin một lần nữa nhấn mạnh rằng, hỉ nộ ái ố là những trạng thái cảm xúc thường thấy ở con người. Cuộc sống biến chuyển không ngừng, lúc thăng lúc trầm, lúc sướng lúc khổ thế nên cảm xúc của người chốn nhân sinh cũng vì thế mà thay đổi muôn hình vạn trạng, có yêu có ghét, có buồn có vui, có hạnh phúc cũng có khổ đau.
Hỉ nộ ái ố là vui mừng – phẫn nộ – yêu thương – ghét bỏ trong đó yêu thích, vui mừng xuất hiện nhiều là tín hiệu cho thấy cuộc sống của bạn có tình yêu, nhiều may mắn thuận lợi. Thế nhưng, bất kì cái gì “quá” cũng không tốt, luận giải như sau:
– Khi bạn vui mừng, nếu bạn thể hiện sự vui mừng đó quá “lố” sẽ khiến người khác có cái nhìn không tốt, nhưng lời đánh giá về bạn. Vì thế, bạn cần tiết chế cảm xúc, thể hiện một cách vừa đủ để sự vui mừng đó được trọn vẹn.
Đoạn trừ thất tình lục dục mới có thể tránh khỏi sinh tử luân hồi – Ảnh minh họa
– Bản chất của việc bạn yêu một ai đó, thích một điều gì đó hoàn toàn không xấu nhưng nếu yêu tới mức cuồng si, mê đắm sẽ trở nên sân si, khởi nguồn cho những ý nghĩ, hành động sai trái để có được sự hồi đáp về mặt tình cảm của người đó.
– Ai cũng ít nhất một lần tức giận, phẫn nộ bởi không phải tất cả mọi người mọi vật đều theo ý “ta” thế nhưng không kiểm soát được cơn thịnh nộ sẽ “châm ngòi” cho những mâu thuẫn, xung đột, khởi nguồn của ý nghĩ, hành động mất kiểm soát.
– Còn “ố”, nếu cứ sống trong thù ghét, chán ghét thì cuộc sống sẽ chán chường biết bao. Cũng bởi lòng chán ghét mà chúng ta sinh ra sân si, đầu độc tâm hồn, hại người hại mình.
3. Cách để kiểm soát hỉ nộ ái ố trong cuộc sống
Dung hòa và kiểm soát tốt cảm xúc của bản thân là cách giúp bạn có cuộc sống tốt đẹp và thành công hơn. Vậy làm sao để không biến mình thành nạn nhân của hỉ nộ ái ố? Bạn có thể tham khảo và áp dụng những lời khuyên dưới đây:
- Không ngừng học tập, trau dồi tri thức bởi vô minh là cội nguồn gây nên cái khổ, một người hiểu biết thì thế giới quan rộng mở hơn, sẽ suy nghĩ và hành động thấu tình đạt lý hơn.
- Không nên quan tâm, để ý những tiểu tiết (điều nhỏ nhặt) bởi càng để tâm càng thấy phiền não, càng hay để ý càng thấy khó chịu.
- Yêu thương và tự tin về bản thân là cơ sở để bạn biết yêu thương người khác đúng mức.
- Làm việc hết mình, luôn nỗ lực học hỏi cũng là cách để bạn có được kết quả tốt và sự thành công. Từ đó sự đố kỵ, ganh ghét không có cơ hội nảy sinh.
Luôn hướng tới những điều tốt đẹp, thiện lành, diệt trừ khổ hạnh
- Cho đi để nhận lại, biết sẻ chia niềm vui, sự hân hoan với người khác.
- Sẵn sàng bao dung, sống vị tha với người khác
- Trong giao tiếp, cần khéo léo, biết cách tiết chế cảm xúc cá nhân, tránh nổi nóng, “giận quá mất khôn”.
- Bồi dưỡng tâm hồn bằng những điều tốt đẹp, lành mạnh qua những câu chuyện ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày
- Đặt mình vào vị trí của người khác để suy nghĩ, hành động, không phán xét người khác bằng góc nhìn mang tính cá nhân của mình.
- Hãy luôn ghi nhớ luật nhân quả là quy luật tự nhiên của vũ trụ, bạn gieo sự tức giận sẽ nhận về sự giận dữ, gieo chán ghét nhận về sự xa lánh. Bởi vậy, hãy cho đi những điều tốt đẹp, gieo nhân tốt nhận về quả trái thơm ngọt.
- Tìm hiểu về Phật pháp là cách để bạn nhìn thấu các sự khổ và con đường để diệt khổ, từ đó tu tâm dưỡng tánh, trở nên tốt đẹp hơn.
Hi vọng với những phân tích ở trên đây, bạn đã hiểu rõ hỉ nộ ái ố là gì và biết cách để kiểm soát, cân bằng cảm xúc của mình giúp cho cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc và thành công hơn!
Để cập nhật những thông tin Phật giáo nhanh và chính xác nhất, theo dõi Truyền hình An Viên trên các nền tảng Facebook, Website, Youtube.
