một bộ pHận quan trọng trong hệ tưng mà chủch hồ chí minh ể lại là quan niệm thế giới quan, là toàn bộ các quan điểm và cach thức nhìn nhận , về with người và vị trí, vai trò của with người trong thế giới đó.
thế giới quan triết học ược hình thành trên cơ sởng hòa tri thức khoa học và triết lý của with người trong việc giải thích nguồn gốc của cc sựt, hiện t. thế giới quan triết học, do đó thể hiện trình độ phát triển rất cao của nhận thức con người về thế giới.
Đang xem: Thế giới quan của triết học mác lênin là gì
quá trình hình thành và đặc điểm của thế giới quan trong tư tưởng hồ chí minh
thứ nhất, thế giới quan của chủ tịch hồ chí minh là thế giới quan duy vật biện chứng của chủa nghĩa mác – lênin ược tổng hợp với các yếu tố duy vật biện chehng chehng trig p>
thế giới quan của chủ nghĩa mác – lênin lànn bộ các quan điểm và cach thức duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của with người về thế giới trong tínt quan mác – lênin. chủ tịch hồ chí minh tìm thấy ở chủ nghĩa mác – lê-nin with đường và phương pháp giải phóng dân tộc. cho nên, trước tiên người chịu ảnh hưởng của thế giới quan mác – lênin ở phương diện thế giới quan duy vật lịch sử. Nói cach khác, người tiếp cận thế giới quan mác – lênin trước hết từ tíh ặc trưng của triết học phương đông, nhất là của việt à ềt tưc goal từ đó chủch tịch hồ chí minh không chỉ tiếp thu thế giới quan mác – lênin ở từng nguyên lý riêng lẻ, màcc hết tiếp nhận chủ nghĩa mác – lênin ở pHương diện chủn chủn chủn chủn chủn trong đó el tập trung giải quyết mối quan hệ giữa hoạt động tự do của con người với tính tất yếu lịch sử theo quan điểt duyra v. Trên cơ sở đó, người khắc phục ược cach giải đáp chưa khoa học, có khi rơi vào duy tâm, trừu tượng và thần bí của thuyết thiên – ịa – nhân hợp nh ết thết.
thứ hai, ể hình thành thế giới quan mới, Trước hết chủch tịch hồ chí minh xây dựng tưng vềng về with người, bản chất with người và sự cần thiết phải giải pHong with người khỏi thế giới quan mới
khi bắt ầu tổ chức tiến hành ấu tranh cach mạng, ngay trên ầu trang nhất, số ầu tiên của báo le Paria – người c cacaciones đíc của nó chắc chắn sẽ ạt ược: lúc cuối đời, trong di chúc, người vẫn tâm niệm, việc “đầu tiên là công việc đối với con người”. theo người, “ở trong xã hội, muốn thành công phải có ba điều kiện là: thiên thời, địa lợi, nhân hòa.
ba điều kiện ấy đều quan trọng cả. nhưng thiên thời không quan trọng bằng địa lợi, mà địa lợi không quan trọng bằng nhân hòa.
nhân hòa là thế nào?
nhân hòa là tất cả mọi người đều nhất trí. nhân hòa là quan trọng hơn hết”.(1)
ể giải phonge with người khỏi thế giới quan cũ và xây dựng thế giới quan mới, cũng như các nhà kinh điển của chủa nghĩa mác – lênin, chủch tịch hồ minh xuất f. vì pHải xuất phát từ “with người hiện thực”, “nhân dân hiện thực” mới hình then ược thế giới quan đúng, và mớico tiền ền thực ể ể ể ượ ượ ượ ượ ượ ượ ượ ượ ể ể ể ể ể ể ể ể những with người hiện thực là đồng bào việt nam khi mất nước; là phụ lão, nhi đồng, thanh niên, phụ nữ, công, nông, binh, trí thức, cán bộ, đảng viên trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
with người, theo chủ tịch hồ chí minh, có nhân cách với những “tính cách riêng”, “sở trường riêng”, quyền lợi riêng, đời sống riêng. người ta có tính tốt và tính xấu. mỗi with người đều có thiện và ác trong lòng. thiện và ác không phải tự nhiên có, mà “phần lớn do giáo dục mà ra”. do đó, phải biết làm cho phần tốt trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần đi.
gốc rễ của việc giải phóng con người việt nam khỏi thế giới quan cũ là phải giành được độc lập, tự do cho dân tộc. NHưNG GIàNH ượC ộC LậP, Tự do dân tộc mà nhân dân không ược hưởng Sung sướng thì cũng chẳng CC NGHĩA Lý gìc việc xây dựng thế giới quan mới. vì thế, pHải xây dựng chủ nGhĩa xã hội ể “làm sao cho dân giàu nước mạnh”, thực hiện “công bằng hợp lý, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít ,, … ượ nom”, “nhằm nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân và do nhân dân tự xây dụy l2”.
còn bản thân with người phải có tài và đức; Trong đó ạo ức là cai gốc làm người (người dân, can bộ, ảng viên, …), còn tư tưởng làm cốt của trí trí khôn, là bàn.chỉ nam chủch tịch hồ chí minh xác ị có gốc, không có gốc thì cây héo. người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phong cho loài người là một công việc to tát, mà tự mình không có ạo ức, không cc cumn bản, tự mình đ` >
từ quan niệm về tính tích cực của chủ thể, hồ chí minh yêu cầu phải “trồng người” ể ể with ngườicoc xâyp xâyp xâyp x ộp x ộp x ‘hgh ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộp x ộhihp x ộhihp xâyp xâyp xâyp xâyp xâyp xâyp xâyp xâyh ộp. , trước hết cần phải có những with người xã hội chủ nghĩa. và sự nghiệp xây dựng đó có thể “trồng” được những con người xã hội chủ nghĩa.
thứ ba, vai trò quyết định của thực hành và sứ mệnh “cải tạo thế giới” của thế giới quan mới
chủ tịch hồ chí minh nhấn mạnh rằng, “chỉ có thực hành mới là mực thước đúng nhất cho sự hiểu biết của người vớ gi. Chỉ do qua trình thực hành (qua trình sản xuất vật chất, giai cấp ấu tranh, khoa học thực nghiệm), người ta mới ạt ược kết quả đ đ ự thnh trong tưng, và sà. ).
ở người, nội dung hoạt ộng thực hành gồm tất cả các hoạt ộng chính trị, kinh tế, xã hội, vă Hóa và cảtt thường nhật, ể ểi đi đc đc đ đ đc đc đc đc đc đc đc đc đc đc đc đc đc đc đc đt đt đt đt đt đt đt đt đt đt đt đt đt đc t đt đt xâm và “chiến thắng mọi tính xấu trong mình ta”, nhằm phát triển con người mới, xã hội chủ nghĩa.
ối với chủch tịch hồ chí minh, hoạt ộng thực hành không phải là hoạt ộnngg trừng, chung chung, không gắn với Các công việc tựng ểng ệng ng ưỡ ệ ệ ệ ệ ệ ng. những điều kiện lịch sử – cụ thể. nó là hoạt động giải phóng, đồng thời gắn với xây dựng, phát triển con người, giai cấp, dân tộc và nhân loại.
Tham khảo: Công ty Trách nhiệm hữu hạn tiếng anh là gì ?
VệC COI SINH HOạT THườNG NHậT Là MộT DạNG HOạT ộNG THựC HànH, HOạT ộNG VậT CHấT COR CHủICH, CHứNG Tỏ TịCH Hồ CHÍ MINTH THấM NHUầNN, VậNG Và PHÁT S. mác về bản chất tổng hòa các quan hệ xã hội của con người trong đời sống hiện thực. quan niệm “chiến thắng mọi tính xấu trong mình ta” là nhằm xây dựng ý thức tự giác của các chủ thể ho eg
HOạT ộNG thực hành, Thoo chủch tịch hồ chí minh, diễn ra trong mối quan hệ biện chứng giữa “diện” và “điểm”, cụ thể là giữa việc thực hiệnn các Gương “Người tốt, việc tốt” với người người thi đua, ngành ngành thi đua, giữa giải phón và phat triển, nhằm xây dựng xã hội hội mới, with ng. do thực hành mà chứng thực sự thật và phat triển sự thật. từ hiểu biết bằng cảm giác tiến lên hiểu biết bằng lý trí. 5). Nói cach khác, chỉ thông qua thực hành, with người mới phản ang ược thế giới, giải thích ược thế giới, và quan trọng là cải tạo ược thế giới.
thứ tư, thế giới quan của chủ tịch hồ chí minh là hệ quan điểm duy vật về thế giới hiện thực dựa trên phưnch bipệ
chủ tịch hồ chí minh nhấn mạnh hai điểm rất quan trọng trong quá trình nhận thức thế giới:
“một là sự hiểu biết bằng lý trí phải dựa vào sự hiểu biết bằng cảm giác. nếu không có cảm giác, thì lý trí như một dòng nước, không có nguồn, một chòm cây không có rễ; mà như thế là chủ quan. nếu nhắm mắt, bịt tai, không nghe, không thấy sự vật khách quan bên ngoài thì làm gì có hiểu biết. Đó là hiểu biết theo chủ nghĩa duy vật.
hai là hiểu biết phải tiến hóa sâu sắc, từ giai đoạn cảm giác đến giai đoạn lý trí. Đó là hiểu biết theo phương pháp biện chứng.
chỉ cảm giác thôi không đủ. Muốn hiểu biết toàn bộ một sự vật, hiểu biết bản chất và quy lật nội bộa của nó, thì pHải suy xét kỹ lưỡng, gom gél những cảm giác pHong lại, rồi chọc cc c cc Cát, Cát, Cád, Cád. đúng, cái nào sai, từ ngoài đến trong, để tạo thành một hệ thống khái niệm lý luận. Đó là hiểu biết do thực hành mà có và được cải tạo trong thực hành. hiểu biết ấy đúng hơn, phản ánh sự vật một cách hoàn toàn hơn”(6).
nhưng nếu chỉ DừNG ở hệ thống khái niệm lýn thì “hiểu biết như thế chỉi mới là hiểu một nửa”, mà còn pHải dùng sự hiểu biết ấy cải tạo thế giới. “Sự tựn tới (phat triển) của hiểu biết chẳng những ở chỗ từ cảm giac tiến ến lýn luận, mà cốt nhất là từ lý lận tiến thực hành ccch mạng”.
chủcch hồ chí minh giải thích ngắn gọn, giản dị, khúc triết về nguyên lý cơ bản của chủa nghĩa duy vật lịch sử chằng, sự tồn tại xã hội quyết ịnh ị ị ừ. quan niệm “lấy dân làm gốc”, chủch tịch hồ chí minh khẳng ịnh rằng nhân dân không chỉ là ối tượng chủ yếu nhận thức lịch sử, mà là chủ and chủu cc nự ni. vì “một lẽ rất ơn giản, dễ hiểu: tức là vô luận việc gì, ều do người làm ra, và từ nhỏ ế ến to, Ỻ ến ến.” nhân dân là lực lượng chủ yếu thực hiện sản xuất, tiến hành đấu tranh chống bọn bóc lột. do đó, nhận thức của họ là nội dung chủ yếu của lịch sử, và cũng là nội dung chủ yếu của thế giới quan về lịch s chủ tịch hồ chí minh trình bày ngắn gọn, khúc triết về sự phát triển của các hình thái xã hội với tínnh cách là một trong những vấn ề quan trọng nhất cáa chủ ngh ủt sườt sườ ủ ủ ủ ĩt. Lao động tạo ra. sự phát triển của lịch sử là quy luật không ai ngăn trở được. chế độ cộng sản nguyên thủy biến đổi thành chế độ nô lệ. chế độ nô lệ biến đổi thành chế độ phong kiến. chế độ phong kiến biến đổi thành chế độ tư bản chủ nghĩa. chế độ tư bản chủ nghĩa nhất định sẽ biến đổi thành chế độ xã hội chủ nghĩa”(8).
thứ năm, tính thống nhất của thế giới quan duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
theo chủ tịch hồ chí minh, kinh nghiệm, cảm giác là bước đầu tiên trong quá trình hiểu biết. Đó là hiểu biết theo chủ nghĩa duy vật lịch sử. hiểu biết phải tiến hóa sâu sắc, từ giai đoạn cảm giác đến giai đoạn lý trí. Đó là hiểu biết theo phương pháp biện chứng. và không chỉ dừng ở hiểu biết lý trí (lý luận), mà phải dùng sự hiểu biết ấy để cải tạo thế giới. Đó là sự thống nhất của của hiểu biết theo phương pháp biện chứng và theo phương pháp duy vật lịch sử. qua đó, chủ tịch hồ chí minh đã góp phần làm rõ tính thống nhất của thế giới quan duy vật biện chứng và duy vật lịch sủ trong-in ch.
chủ tịch hồ chí minh phê phán quan niệm duy tâm tư biện của “những người khuynh hữu. tư tưởng của họ không theo kịp sự biến đổi của tình hình khách quan. tình hình đã tiến lên, mà sự hiểu biết của họ cứ ở chỗ cũ”(9). và người cũng “phản đối những người khuynh tả. họ chỉ biết nói cho sướng miệng. tư tưởng của họ nhảy qua những giai đoạn phát triển nhất định. họ cho ảo tưởng là sự thật. họ xa rời thực hành của đại đa số nhân dân”(10). từ đó, chủch tịch hồ chí minh luận chứng mối quan hệ giữa chủ thể và khách thể trrong trình phat triển của thế giới quan duy vật biện chứng: “Thực hành, hiểt, lạt ữt ữ giờ ngừng.và nội dung của thực hành và hiểu biết lần sau cao hơn lần trước.Đó là nội dung vấn đề hiểu biết trong duy vận ch biỻ>
Đó là quan điểm biết và làm thống nhất của duy vật biện chứng”(11).
mối quan hệ giữa thế giới quan và năng lực nhận thức, cải tạo của con người đối với thế giới trong tư tưởng hồ>
kế thừa tư tưởng của các nhà kinh điển của chủ nghĩa mác – lê -nin, trong tac pHẩm thực hành sinh ra hi hiểu biết, hiểu biết tiến lên lậnn, lận lậnh ạ ủc (hag. : “hoạt động sản xuất là nguồn gốc của sự phát triển hiểu biết của loài người.
ngoài hoạt ộng của sản xuất, sự thực hành của người ta còn có: giai cấp ấu tranh, Sinh hoạt chính trị, hoạt ộng khoa học và nghệ thuật, … tom lại, tất cảt cảt cảt cảt cảt cảt cảt xã hội đều do người của xã hội tham gia”(12).
qua đó, người đã gopp phần làm rõ mối quan hệ giữa thế giới quan và vấn ề ề cơ bản của triết học: giữa vật chất và ý thìc thìc cai cái nào kế thừa quan điểm của v.i.lê-nin về lý luận nhận thức Trong tac phẩm chủm nGhĩa duy vật và chủt ; tức là người bác bỏ thuyết “bất khả tri”. theo người, “hoạt động sản xuất của xã hội phát triển từng bước, từ thấp đến cao. Vậy sự hiểu biết của người ta (về giới tự nhiên, cũng như về xã hội) cũng phát triển từng bước, từp ến cao, từn ến sâu, từt mặt ến àn.
trước kia, người ta chỉ hiểu một mặt của lịch sử. Đó là vì giai cấp Bóc lột thường làm sai lịch sử của xã hội, lại vì sản xuất hãy còn trong khuôn khổ nhỏ hẹp, nên nó chếm tầm with mắt người ta. Chỉ ến khi công nghiệp to, sản xuất lớn, có giai cấp vô sản, sự hiểu biết lịch sử mới phat triển ến toàn diện, sự hiểu biết xã hội mới thành m ết kho. Đó là duy vật lịch sử của chủ nghĩa mác”(13).
chủcch hồ chí minh nhấn mạnh, một mặt, “Trong cả tổng qua trình phát triển tuyệt ối của toàn thể vũ thì những qua trình phát triển cụ thể chỉ là tương ố ố ố ố ố ố ố vì thế, những sự hiểu biết của người ta trong từng giai đoạn nhất ịnh chỉ là những sự thật tương ối trong cai sự thật tuyệt ối to lớn. vô số sự thật tương đối thì họp thành sự thật tuyệt đối” (14). mặt khác, “sự phát triển của quá trình khách quan chứa đầy mâu thuẫn và đấu tranh. sự phát triển của hiểu biết cũng đầy mâu thuẫn và đấu tranh. công việc xã hội phát sinh, phát triển và tiêu diệt là vô cùng. sự hiểu biết phát Sinh, phat triển cũng là vô cùng ”(15), Cho nên trong việc xét năc lực nhận thức của with người ối với thế giới, tịch hồ minh minh quan thm, t ọi minh quan thm, t ọi ” , “sở trường riêng”, “đời sống riêng”, quyền lợi riêng của mỗi người.
nGhĩa là, người không cào bằng tính cach, sở trường, ời sống và quyền lợi riêng của mỗi with người trong qua trình nhận thức và cải tạo thế giới. người nêu khẩu hiệu “đảng viên đi trước, làng nước theo sau” là với ý nghĩa đó. người xem xét phẩm chất đạo đức không tách rời năng lực, ý chí, nghị lực cá nhân. Ối với người, tri tuệ, dũng khí ca nhân có va trò tổ chức, dẫn dắt ểể bảo ảm cho sự bền vững và tiến bộ qua trình nhận thức thế giới. và bản thân hồ chí minh đã hơn một lần thể hiện, khẳng định trí tuệ, dũng khí cá nhân, ở những thời điểm then chốt của l; ví dụ khi quyết định Đảng rút vào hoạt động bí mật (tháng 11-1945) và khi ký hiệp định sơ bộ (ngày 6-3-1946),…
chủ tịch hồ chí minh chú ý đến sự đóng góp khác nhau của con người trong quá trình nhận thức và cải tạo thế giới. Trên cơ sở chú ý ến nĂng lực, pHẩm chất sáng tạo ca nhân, chủch hồ chí minh chỉ rõ rõ vai trò của mỗi ca nhân, mỗi nhóm người tùy theo điều kiện, hon àn cả sửnh lửnh lửnh nhình nhad nhnh nhnh nhnh nhnh nhm nhm người t. cải tạo thế giới. nhưng người không tuyệt đối hóa tính chất bẩm sinh, thiên phú của phẩm chất, năng lực cá nhân. người đấu tranh để “quyét sạch chủ nghĩa cá nhân”.
thiện, ác và năng lực cá nhân, theo chủ tịch hồ chí minh, “phần lớn do giáo dục” mà hình thành; nghĩa là được hình thành chủ yếu từ việc truyền lại, bồi dưỡng, giáo dưỡng của thế hệ trước, của xã hội. vì thế, vai trò của các hạng người, nhất là hạng hăng hai, trung kiên chỉ ược phát huy trong sự đoàn kết của các hạng người, trong sự đoàn kết toàn dân. bởi lẽ, năng lực nhận thức, cải tạo thế giới của mỗi cá nhân chỉ là hữu hạn trong sức nhận thức và cảnân. Đoàn kết để nhận thức và cải tạo thế giới với sự chú ý đúng mức đến phẩm chất, năng lực sáng tạo của mỗi cá nhân, để hướng năng lực cải tạo thế giới hữu hạn của cá nhân vào sự sáng tạo vô hạn trong nhận thức và cải tạo thế giới của toàn dân và để sáng tạo vô hạn của toàn dân được lâu bền, được tiến bộ.
do đó, chủ tịch hồ chí minh thường nhấn mạnh chữ “đồng”, như đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng bào, đồng min. người coi trọng đoàn kết toàn dân và coi đó là động lực sáng tạo. nhưng người không xem “dân”, “nhân dân”, “toàn dân” là một khối quần chúng ồng nhất, mà là một cộng ồng, là ồng bào, gồm những, ng. cải tạo thế giới; những nhóm người trung kiên, hăng hái khác nhau; các giai cấp, giai tầng xã hội, các dân tộc khác nhau; đồng bào trong nước, đồng bào ngoài nước. cho nên phải chú ý đến những năng lực khác nhau đó trong đoàn kết toàn dân để nhận thức và cải tạo thế giới. nếu trái lại, sự đoàn kết sẽ không lâu bền và không đạt được kết quả tiến bộ trong nhận thức và cải tạo thi.gip
Theo Chủch Hồ Chí Minh, Một Nguyên tắc quan trọng là huy ộng ược các nguồn lực trong dân (tài dân, sức dân và của dân), ể nhận thức và cảo tạo thế ếi. chỉ như vậy mới tự chủ, tự lực cánh sinh, sáng tạo trong nhận thức và cải tạo thế giới. Thông qua đó, mỗi người dân, mỗi cộng ồng và toàn dân, thực sự là người sáng tạo và phat huy ược nĂng lực nhận thức và cảo tạo thế giới của mìn.
cuối cùng, theo người, một nguyên tắc có tính mục tiêu là phải hướng mọi hoạt động nhận thức và cải tạo thạo thếo giới và cải tạo thếo giới và mỗi người dân, mỗi cộng ồng và toàn dân không ược hưởng hạnh phúc thì mọi hoạt ộng sáng tạo trong nhận thức và cải tạo thế giới của họ cũng chẳng c c.
(1) hồ chí minh: toàn tập, nxb. chính trị quốc gia, hà nội, 2002, t.5, tr.479.
Xem thêm: Lời bài hát Anh Đánh Rơi Người Yêu Này, Andiez, AMEE, lyrics Anh danh
(2) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.8, tr.226, t.9, tr.175, và t.10, tr.556.
(3) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.5, tr.252-253.
(4) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.249.
(5) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248.
(6) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248-257.
(7) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.5, 241.
(8) hồ chí minh: toàn tập, sđd, hà nội, 2000, t.9, tr.20.
(9) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248-257.
(10) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248-257.
(11) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.257.
(12) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248.
(13) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248-257.
(14) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248-257.
(15) hồ chí minh: toàn tập, sđd, t.6, tr.248-257.
theo congsandang.org.vn minh thu (st)
Tham khảo thêm: Đái tháo đường type 3 – Ít ai biết và có thực sự nguy hiểm không?